BUDKI ORAZ KARMNIKI W 35 PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH

​

1.GDZIE POSTAWIĆ KARMNIK?

Najlepsze jest miejsce ogrodu najrzadziej przez nas wykorzystywane co zapewni ptakom spokój.

Ważne aby blisko nie było drzewa lub innej struktury która pozwoli wskoczyć niezauważenie do karmnika

np. kotu. Dobre jest miejsce odsłonięte aby ptaki miały szerokie pole widzenia na okolicę w trakcie

pożywiania się, a nam umożliwi łatwiejszą ich obserwację.

​

2. JAKĄ BUDKĘ POWINIENEM WYBRAĆ?

Zależy to od gatunków ptaków jakie spodziewamy się gościć.

Budki różnią się wielkością oraz średnicą otworu wlotowego dlatego też nie istnieje budka uniwersalna.

​

3. ILE BUDEK POWIESIĆ?

Zależy to od miejsca jakim dysponujemy. Budki nie mogą wisieć byle gdzie i za gęsto.

Przyjmuje się, że bezpieczna odległość między budkami to 20 – 30 metrów choć w przypadku ptaków

żyjących w grupach jak szpaki budki mogą wisieć nawet co kilka metrów.

​

4. CZY MOGĘ MIESZAĆ OBOK SIEBIE BUDKI RÓŻNYCH TYPÓW?

Można mieszać na jednym terenie budki dla różnych ptaków za wyjątkiem gatunków drapieżnych,

np. pustułki lub sów. Gdy decydujemy się na budkę dla drapieżnika zrezygnujmy z innych w tej samej okolicy.

​

5. JAKIE PTAKI PRZYLECĄ DO MOJEGO KARMNIKA?

Zależy to od gatunków żyjących w okolicy oraz rodzaju pokarmu w karmniku. Najczęstszymi ptakami

karmnikowymi są sikory, wróble, mazurki, szczygły, dzwońce, kosy i rudziki. Jeśli mieszkamy w mieście

spodziewać się możemy także gołębi. Do karmników mogą zaglądać też ssaki - wiewiórki.

​

6. JAKĄ KARMĘ PODAWAĆ?

Jedynie naturalną. Bardzo dobre są nasiona słonecznika, a także ziarna zbóż, np. proso, owies czy pszenica. Ponadto pokruszone orzechy włoskie i laskowe, jarzębina, kawałki owoców. Dla gatunków owadożernych sprawdza się słonina lub wytopiony z niej smalec (koniecznie bez dodatku soli i innych przypraw).

​

7. CZY PTAKOM MOGĘ DAWAĆ CHLEB I RESZTKI ZE STOŁU?

Absolutnie nie. Wbrew powszechnym opiniom chleb jest szkodliwym pokarmem dla ptaków głównie ze względu na obecne w nim spulchniacze i może wywoływać u nich dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Tak samo resztki z naszych talerzy nie nadają się do podawania zwierzętom ponieważ większość pokarmów jest przyprawiona solą lub innymi przyprawami.

​

8. JAKI KARMNIK BĘDZIE NAJLEPSZY?

Każdy typ ma swoje zalety i wady. Karmiki wiszące z jedzeniem wydziobywanym z siatki lub wypadającym otworami najlepiej zabezpieczają ptaki przed drapieżnikami. Tradycyjne, stojące z daszkiem pozwalają pożywiać się jednocześnie większej liczbie ptaków i umożliwiają stosowanie różnorodnego pokarmu. Dobrym rozwiązaniem jest też typ karmnika stojącego z wyjmowanymi szufladkami które pozwalają utrzymać porządek i łatwo dosypywać karmę różnych rodzajów.

​

9. CO ZROBIĆ JAK W POBLIŻU GRASUJĄ KOTY?

W przypadku karmnika najlepsze jest jego zamontowanie na pojedynczym paliku o długości 1,5m wbitym w ziemię na otwartej przestrzeni. Dzięki temu ptaki szybko zauważą zbliżającego się drapieżnika, a on będzie miał też utrudniony dostęp do karmnika. Budki z kolei wiesza się z dala od gałęzi i na pionowym konarze lub lekko pochylonym do przodu.

​

10. CZY PTAKOM TRZEBA DAWAĆ TEŻ WODĘ DO PICIA?

Ptaki korzystają ze zbiorników wodnych zarówno w celu zaspokojenia pragnienia jak i czyszczenia piór. Warto postawić w ogrodzie specjalne poidełko dzięki któremu ptaki będą miały dostęp do wody, a my będziemy mogli obserwować ich ciekawe zachowania. Pamiętajmy tylko o tym aby była ona czysta.

​

11. BUDKĘ ZAJĘŁY OWADY, CO ZROBIĆ?

Najlepiej nic ponieważ owady (w budkach gniazdują najczęściej szerszenie, osy, trzmiele) są pożyteczne i także im brakuje miejsc na gniazdo. Jeśli jednak gniazdo zrobiły osy i stwarza to pewne niebezpieczeństwo bo jest np. blisko domu, o pomoc można poprosić służby miejskie. Nie wolno jednak stosować insektycydów ponieważ możemy poważnie zaszkodzić ptakom.

​

12. CZY BUDKĘ WYCZYŚCIĆ JAK WYLECĄ Z NIEJ PTAKI?

Budki lęgowe powinno się czyścić aby usunąć z nich stare gniazda i żyjące w nich ptasie pasożyty. Wykonuje to się jedynie poprzez mechaniczne wygarnięcie zawartości budki. Nie wolno używać do czyszczenia żadnej chemii gdyż może zaszkodzić ptakom lub nada budce odstraszający zapach. Zgodnie z prawem gniazda ptaków usuwać można od 16 października do końca lutego.

​

13. CZY MOGĘ OTWIERAĆ SKRZYNKĘ I SPRAWDZAĆ CZY SĄ W NIEJ PTAKI?

Najlepiej tego nie robić gdyż stresuje to ptaki i może spowodować ich ucieczkę. O obecności ptaków dowiemy się obserwując przez dłuższy czas czy nie wylatują na zewnątrz albo podchodząc pod budkę i nasłuchując odgłosów wydawanych przez ptaki.

​

14. CZY OD PTAKÓW MOGĘ SIĘ CZYMŚ ZARAZIĆ?

Ptaki jak wszystkie dzikie zwierzęta mają swoje pasożyty i choroby lecz szansa na zarażenie bez bezpośredniego kontaktu ze zwierzęciem, jego odchodami czy gniazdem prawie nie istnieje. Nie musimy się obawiać ptaków w karmniku lub budkach gdy zachowamy minimalne środki higieny. Polegają one na tym, że miejsca zabrudzone sprzątamy w gumowych rękawiczkach, a przy wyjmowaniu starych gniazd z budek zakładamy dodatkowo maseczkę na usta i nos.

​

15. CZY NIE ZROBIĄ MI SZKÓD W OGRODZIE?

Ptaki nie są szkodnikami, a niektóre gatunki są wręcz pożyteczne bo zjadają uciążliwe owady lub gryzonie. Jedynie bezpośrednio pod karmnikiem lub budką lęgową możemy spodziewać się obecności odchodów, zgubionych piórek i rozsypanego pożywienia ale są to niewielkie ilości.

​

16. CZY BUDKI ŚCIĄGAĆ NA ZIMĘ?

Absolutnie nie. Wbrew nazwie budki nie są przez ptaki wykorzystywane tylko w okresie lęgowym. Dziuplaki zimujące w naszym kraju, np. sikory, nocują w tych samych budkach w których zakładają gniazda. Dlatego też należy ostrożnie obchodzić się z budkami przez cały rok.

​

17. CZY JEDEN KARMNIK W OGRODZIE WYSTARCZY?

Jeśli ptaków jest naprawdę dużo i widzimy, że przepędzają siebie nawzajem z karmnika można postawić niedaleko drugi. Dobrym rozwiązaniem jest osobny karmnik dla ptaków owadożernych, (np. sikory, kowaliki) w którym jest słonina i oddzielny dla ziarnojadów z nasionami i owocami. Zapobiegnie to wielu utarczkom gdyż sikory są agresywne względem innych ptaków i potrafią przepędzić z karmnika nawet większe od siebie gatunki.

​

18. DZIĘCIOŁ NISZCZY BUDKĘ, CO ZROBIĆ?

Dzięcioły chcąc zaadaptować skrzynkę lęgową na własne potrzeby mogą z łatwością rozkuć jej otwór wlotowy. Aby ją przed tym zabezpieczyć można albo dokręcić parucentymetrową nakładkę wokół otworu albo obić go dookoła grubą blachą. Ważne aby nie miała ostrych krawędzi o które mogłyby się pokaleczyć ptaki.

​

19. CO ZROBIĆ JAK JASKÓŁKI BRUDZĄ NA BALKONIE?

Skuteczną metodą jest zamontowanie półki pod gniazdem. Dzięki temu nieczystości nie będą spadać na balkon i będzie można je łatwo co pewien czas usuwać.

​

20. KIEDY POWIESIĆ BUDKI?

Budkę lęgową można powiesić w ciągu całego roku, lecz gdy uczynimy to przed początkiem marca mamy największe szanse, że zostanie zasiedlona jeszcze w nadchodzącym sezonie.

​

21. CZY DOKARMIAĆ PTAKI CAŁY ROK?

Zdania ornitologów są w tej kwestii podzielone. Dominuje jednak pogląd, że dokarmiać ptaki powinniśmy jedynie w okresie od listopada do kwietnia aby za bardzo nie uzależniać ptaków od człowieka. Jeśli jednak chcemy robić to też latem pamiętajmy o częstym myciu karmnika, gdyż w wysokich temperaturach połączenie pokarmu i odchodów wielu ptaków może przyczynić się do rozwoju różnych patogenów.

​

22. CZY USUWAĆ NIEZJEDZONY POKARM?

Pokarm powinniśmy usunąć wtedy gdy zauważymy, że zaczął się psuć lub zbytnio przemókł. W czasie upałów dość szybko psuć może się słonina dlatego lepiej wykładać ją w mniejszych porcjach. Ponadto przejrzałe owoce będą ściągać do karmnika osy.

​

23. MUSZĘ PRZEWIESIĆ BUDKĘ, KIEDY TO ZROBIĆ?

Budki można przewieszać tylko wtedy gdy mamy pewność, że nie korzystają z nich ptaki. Najbezpieczniej robić to poza okresem lęgowym czyli w terminie październik – luty. Jeśli musimy pilnie przenieść budkę z lęgiem bo np. drzewu grozi złamanie wykonujemy to bardzo delikatnie, szybko i zawieszamy budkę jak najbliżej poprzedniego miejsca co zwiększy szansę na odnalezienie jej przez rodziców.

​

24. GDZIE POWIESIĆ BUDKI?

Najlepsze jest spokojne miejsce z dala od częstej aktywności ludzi i hałasu maszyn lub samochodów. Budkę wiesza się na wysokości 3 – 7 metrów na pionowej lub lekko pochyłej ku przodowi powierzchni. Najlepiej gdy miejsce jest osłonięte od wiatru i sinego nasłonecznienia. Jeśli to niemożliwe to preferowana jest wystawa północna lub północnozachodnia.

​

25. CZY MOGĘ POMALOWAĆ BUDKĘ?

Tak ale tylko od zewnętrznej strony. Przy wyborze farby warto pamiętać, że musi być nietoksyczna, bezzapachowa, odporna na deszcz, słońce i wiatr, a kolor powinien być naturalny aby nie odstraszał ptaków.

​

26. CZY ZACHOWYWAĆ SIĘ INACZEJ GDY W BUDCE SĄ PISKLĘTA?

Powinniśmy w tym okresie jak najmniej niepokoić ptaki. Niedopuszczalne jest otwieranie skrzynki i zaglądanie do środka. Najlepiej też mniej przebywać w jej okolicy i nie hałasować aby nie przeszkadzać rodzicom intensywnie latającym po pokarm.

​

27. JAKĄ TRWAŁOŚĆ MA BUDKA?

Wiele zależy od drewna z jakiego jest wykonana i miejsca w którym wisi (wilgotność, nasłonecznienie) ale przeciętna budka może być w niezłym stanie nawet po 6 - 7 latach od powieszenia choć nierzadko można spotkać nawet kilkunastoletnie budki ciągle spełniające swoją funkcję.

​

28. CO ZROBIĆ JAK POD BUDKĄ LEŻY PISKLĘ?

Rzadko zdarza się, że ptak po prostu wypada z gniazda. Zazwyczaj są to osobniki słabe lub chore wyrzucone przez rodziców i mają znikome szanse na przeżycie. Jeśli ptak jest już mocno opierzony może być podlotem, a one czasami opuszczają gniazdo mimo, że nie umieją fruwać i są karmione przez rodziców na ziemi. Ptaka takiego możemy najwyżej podsadzić na wyższą gałązkę aby nie był narażony na rozdeptanie lub drapieżniki.

​

29. CZY PTAKI MOCNO HAŁASUJĄ?

Ptaki żerujące w karmniku odzywają się intensywniej niż normalnie ze względu na bliską obecność innych osobników. Nie jest to jednak nic uciążliwego. W przypadku budek lęgowych najgłośniej jest gdy rodzice karmią pisklęta które głośno upominają się o pokarm. Są to jednak dźwięki przyjemne dla ucha i mózg ludzki szybko się do nich przyzwyczaja i je ignoruje. Ponadto ptaki cichną nocą.

​

30. CZY MOŻNA JAKOŚ ZACHĘCIĆ PTAKI DO ZAJĘCIA BUDKI?

Jeśli została powieszona prawidłowo i w spokojnej okolicy ptaki powinny same bez problemu ją odnaleźć i zasiedlić. Badania pokazują, że ptaki gdy mają wybór wolą budki używane od nowych więc nie niepokójmy się gdy nie zrobią gniazda w ciągu pierwszego sezonu. Zachętą dla nich może być niedaleka obecność źródła pokarmu, np. karmnika lub drzew owocowych.

31. NIE MAM DRZEW W OGRODZIE, CZY MOGĘ MIEĆ BUDKI?

Tak, budkę lęgową można powiesić nie tylko na drzewie ale też na ścianie budynku (najlepiej takiej bez okien) lub na specjalnie do tego celu wbitym w ziemię palu. Musi on być odpowiednio gruby i głęboko wbity w ziemię żeby nie przewrócił się pod wpływem wiatru i ciężaru skrzynki. Zasady wieszania budek są takie same jak w przypadku drzew.

32. JAK ZAMOCOWAĆ BUDKĘ DO DRZEWA?

Nie powinno się budki przykręcać za pomocą wkrętów gdyż drzewo rosnąc na grubość może je wyrwać z budki. Najlepsze są grube gwoździe które jednak też nie dobijamy do końca aby zostało miejsce na przyrost drzewa. Warto co roku kontrolować czy nie trzeba skorygować mocowania i trochę nie wyciągnąć gwoździa. Jeśli nie chcemy kaleczyć drzewa budkę można też powiesić na mocnym, nierdzewnym drucie którym oplatamy pień. Także w tym przypadku co roku należy skontrolować, czy nie trzeba go poluzować aby nie wrósł w drzewo.

​

33. STALE DOKARMIAM PTAKI, ALE MUSZĘ WYJECHAĆ NA URLOP, CO ZROBIĆ?

Taka przerwa w dokarmianiu na pewno ptakom nie zaszkodzi i spokojnie znajdą sobie pokarm pochodzenia naturalnego. Jeśli wyjeżdżamy na dłużej w trakcie ciężkiej zimy, a mamy „pod opieką” sporo ptaków można poprosić o dosypanie pożywienia sąsiada. Są też specjalne karmniki automatyczne do których wsypuje się dużą ilość ziarna i jest ono wysypywane grawitacyjnie w stałej ilości w miarę jego zjadania.

​

34. JESTEM CIEKAWY CO TO ZA PTAK, GDZIE SZUKAĆ INFORMACJI?

Istnieje wiele atlasów pomocnych w identyfikacji ptaków ale w środowisku ornitologów za najlepszy uchodzi Przewodnik Collinsa Ptaki autorstwa Larsa Svenssona.

 

35. ZNALAZŁEM W OGRODZIE RANNEGO PTAKA, CO Z NIM ZROBIĆ?

Jeśli mamy pewność, że ptak wymaga pomocy, a nie jest to np. podlot czekający na rodziców możemy go delikatnie zabrać do pudełka wyłożonego ręcznikiem papierowym i zawieźć do jednego z ośrodków zajmujących się rannymi ptakami. Ich listę znajdziemy w internecie wpisując w wyszukiwarkę „ptasie azyle”.